Παρατσούκλια Βαμβακοφύτου Σερρών

Γράφει ο Γιώργος Ηλ. Κέππας

Το παρατσούκλι είναι ένα όνομα που δίνεται σε πρόσωπο, από κάποιον ή κάποιους και γίνεται αποδεκτό από τους πολλούς με βάση μια χαρακτηριστική ιδιότητα του προσώπου. Π.χ. το παρατσούκλι Μπακάλης σε κάποιον που ήταν κάποτε μπακάλης(ιδιοκτήτης καταστήματος πώλησης διαφόρων ειδών-παντοπώλης) ή παπαγιός στο γιο του παπα Τσίντσιου. Επίσης  Μαραντόνας στον Γιάννη Χρ. Κούνιο διότι ήταν καλός ποδοσφαιριστής και σωματικά αλλά και το στυλ του στο παιχνίδι (μάλλον εμπαικτικά, σκωπτικά) παρέπεμπε στον πασίγνωστο Μαραντόνα.

Επίσης το παρατσούκλι δινόταν για να γίνεται διάκριση στους έχοντες το ίδιο ονοματεπώνυμο. Π.χ. Τζότζος ο Γ. Ηλ. Κέππας και Φιφίκας ο Γ.Χρ. Κέππας, Βάνας ο Γιάννης Κ. Κέππας και Λύκος ο Γιάννης Δ. Κέππας. Πρέπει να τονίσουμε ότι το παρατσούκλι δεν πρέπει να είναι υβριστικό ή προσβλητικό της προσωπικότητας του ατόμου ή εν πάση περιπτώσει να μη λέγεται για να θίξει ή σκωπτικά για να προκαλέσει γέλιο προσβάλλοντας όμως την τιμή, την αξιοπρέπεια, την προσωπικότητα του ατόμου. Σε αυτήν την περίπτωση παύει να είναι παρατσούκλι. Γίνεται ύβρις.

Μπορούμε να πούμε επίσης, ότι το παρατσούκλι αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο και όχι σε περισσότερα του ενός, όπως παππούς, γιαγιά, πατέρας ή μητέρα, γιος ή κόρη μέχρι και εγγονός και εγγονή με το ίδιο παρατσούκλι, ενώ παύει να ισχύει η ιδιότητα του παρατσουκλιού στους απογόνους. Π.χ. δεν μπορούμε να λέμε Κάλι τον απόγονο του Πασχάλη Δ. Δέντσα αφού το Κάλι προήλθε από το Πασχάλη και τα παιδιά του λέγονται Δημήτρης και Φίλιππος. Σήμερα τις περισσότερες φορές λέγεται το παρατσούκλι μάλλον για να ενοχλήσει, να θίξει και να προσβάλλει, αφού δεν αποδίδει την ιδιότητα του ονόματος προς τον οποίον απευθύνεται το παρατσούκλι.Προσοχή λοιπόν στη σωστή χρήση του παρατσουκλιού.

Υπάρχουν παρατσούκλια που αποδίδονται σε οικογένεια, σε σόι, σε γενιά ολόκληρη ή σε ομάδα ανθρώπων, για να υποδουλώσουν επίσης μια ιδιότητα, μια διάκριση ή και ιδιαίτερη τιμή, αλλά σπανιότατα χλευαστική διάθεση. Αυτά τα παρατσούκλια συνήθως μεταβιβάζονται στην επόμενη γενιά. Τυχαίνει μερικές φορές να χάνεται το επίσημο όνομα και να επικρατεί το παρωνύμιο(παρατσούκλι), οπότε μπορεί να γίνει και αντικατάσταση(νομικά) του επίσημου επωνύμου με το παρατσούκλι. Π.χ. ο Δέντσας Αγγ. Αναστάσιος σήμερα έχει το επώνυμο Παύλου από τον πρόγονό τους Πάλιου(=Παύλος).

Δεν πρέπει επίσης να συγχέουμε το παρατσούκλι με το ψευδώνυμο. Το ψευδώνυμο επιλέγεται από το δημιουργό του, που είναι συνήθως καλλιτέχνης ή συγγραφέας, ενώ το παρατσούκλι δίδεται από άλλους. Το ψευδώνυμο είναι ένα ψεύτικο όνομα, για να αποκρύψει το πραγματικό όνομα για διαφόρους λόγους.

Τέλος, να γίνεται  προσπάθεια αιτιολόγησης- όσο το δυνατόν- της προέλευσης κάθε παρατσουκλιού ή παρωνυμίου. Το παρατσούκλι λέγεται επίσης παράνομα και παρανόμι. Από το παρανόμι προέρχεται και το παραμόνj στο τοπικό γλωσσικό ιδίωμα του Βαμβακοφύτου.